Κοντά στο Καναλάκι, στο χωριό Μεσοπόταμος πάνω σε ένα λοφίσκο, βρίσκεται το σπουδαιότερο κι αρχαιότερο Νεκρομαντείο ή Νεκρομαντείο, (νέκυς = νεκρός) της αρχαιότητας, το Νεκρομαντείο του Αχέροντα, κοντά στην αρχαία μυκηναϊκή αποικία, την Εφύρα, (14ος π.Χ. αι.).
Η διαφορά του με τα άλλα μαντεία από των Δελφών και της Δωδώνης, όπως το δηλώνει και το όνομά του( μαντείο των νεκρών ) είναι ότι σε εκείνο δεν πήγαινε κανείς για να πάρει πληροφορίες για το μέλλον του, αλλά προκειμένου για να μιλήσει με τις ψυχές των νεκρών συγγενών του. Εδώ οι αρχαίοι τοποθετούσαν τις Πύλες του Κάτω Κόσμου που οδηγούσαν στο βασίλειο του Άδη.
Η σωματική και ψυχική δοκιμασία κατά την πολυήμερη παραμονή στα σκοτεινά δωμάτια του νεκρομαντείου, η απομόνωση, οι μαγικές πράξεις, οι προσευχές και οι επικλήσεις, η περιπλάνηση στους σκοτεινούς διαδρόμους, η κοινή πίστη στην εμφάνιση των νεκρών δημιουργούσαν στον προσκυνητή την κατάλληλη ψυχική προδιάθεση. Σε αυτό συνέτεινε πολύ η ειδική δίαιτα, στην οποία υποβάλλονταν ο προσκυνητής.
Το πρώτο πράγμα που έκανε ο ιερέας στο Νεκρομαντείο ήταν να πάρει πληροφορίες για το λόγο της επίσκεψης, την οικονομική και την κοινωνική κατάσταση του επισκέπτη. Στη συνέχεια έβαζε τον επισκέπτη σε μια ειδική προετοιμασία, σε μια ειδική δίαιτα: με κουκιά, χοιρινό λίπος, όστρακα, ουσίες που προκαλούσαν αναστάτωση στον οργανισμό του επισκέπτη. Έπειτα ο επισκέπτης έμενε σε δωμάτια όπου καιγόταν καπνός δάφνης, κάνναβης, παραισθησιογόνες ουσίες, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στον επισκέπτη να δει…ό,τι ακριβώς ζητούσε.
Η σωματική και ψυχική δοκιμασία κατά την πολυήμερη παραμονή στα σκοτεινά δωμάτια του νεκρομαντείου, η απομόνωση, οι μαγικές πράξεις, οι προσευχές και οι επικλήσεις, η περιπλάνηση στους σκοτεινούς διαδρόμους, η κοινή πίστη στην εμφάνιση των νεκρών δημιουργούσαν στον προσκυνητή την κατάλληλη ψυχική προδιάθεση. Σε αυτό συνέτεινε πολύ η ειδική δίαιτα, στην οποία υποβάλλονταν ο προσκυνητής.
Το πρώτο πράγμα που έκανε ο ιερέας στο Νεκρομαντείο ήταν να πάρει πληροφορίες για το λόγο της επίσκεψης, την οικονομική και την κοινωνική κατάσταση του επισκέπτη. Στη συνέχεια έβαζε τον επισκέπτη σε μια ειδική προετοιμασία, σε μια ειδική δίαιτα: με κουκιά, χοιρινό λίπος, όστρακα, ουσίες που προκαλούσαν αναστάτωση στον οργανισμό του επισκέπτη. Έπειτα ο επισκέπτης έμενε σε δωμάτια όπου καιγόταν καπνός δάφνης, κάνναβης, παραισθησιογόνες ουσίες, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στον επισκέπτη να δει…ό,τι ακριβώς ζητούσε.
Κατά το τελευταίο στάδιο ερχόταν η κάθοδος στο θόλο του νεκρομαντείου σε ένα τούνελ – κάτω από το νεκρομαντείο. Το τούνελ αυτό είχε 15 αψίδες με την όλη κατασκευή να είναι συμβολική. Η κολώνα της αψίδας συμβολίζει την σταθερότητα της γης, ενώ ο θόλος από επάνω τον ουρανό.
Όλο αυτό θεωρείτε μια χωροχρονική πύλη…η πύλη του κάτω κόσμου, την οποία φυλούσε ο περίφημος Κέρβερος με τα τρία κεφάλια και με την ουρά φιδιού, ο οποίος άφηνε όλους τους νεκρούς να μπουν στον κάτω κόσμο, αλλά κανέναν να βγει. Και μόνο δύο μυθικά πρόσωπα κατόρθωσαν να μπουν και να βγουν, ο Ηρακλής και ο Ορφέας προκειμένου να συναντήσει την Ευρυδίκη.
Το κυρίως Ιερό είναι ένα τετράγωνο κτίριο με πλευρές 22μ μήκους. Περιλαμβάνει κυρίως αίθουσα, διαδρόμους, δωμάτια υποδοχής και προσωπικού, δωμάτια προετοιμασίας, αποθήκες στις οποίες διασώθηκαν πιθάρια με τις προσφορές των επισκεπτών, τον λαβύρινθο και το καθαυτό ιερό, όπου δίνονταν οι χρησμοί.
Το κυρίως Ιερό είναι ένα τετράγωνο κτίριο με πλευρές 22μ μήκους. Περιλαμβάνει κυρίως αίθουσα, διαδρόμους, δωμάτια υποδοχής και προσωπικού, δωμάτια προετοιμασίας, αποθήκες στις οποίες διασώθηκαν πιθάρια με τις προσφορές των επισκεπτών, τον λαβύρινθο και το καθαυτό ιερό, όπου δίνονταν οι χρησμοί.
Ο χώρος είναι επιβλητικός, δίνοντας την αίσθηση του κάτω κόσμου. Ο ιερέας έβγαινε από το βάθος του θόλου με ένα μηχάνημα,( ο από μηχανής θεός στο αρχαίο θέατρο) ένα είδους γερανού, ένα είδος αιωρήματος, και παριστάμενος το νεκρό έλεγε στον επισκέπτη ανάλογα με το αυτό που ήθελε να μάθει και να ακούσει ο επισκέπτης, αλλά βέβαια και με αυτά που ήθελε να πάρει ο ιερέας, λέγοντάς του να αφήσει δώρα και κρασιά, χρυσά νομίσματα ( αλλιώς οι ιρινίες θα τον κυνηγούν) σύμφωνα με το τι είχε ο κάθε επισκέπτης. Όλα αυτά πήγαιναν στο Νεκρομαντείο.
Το Νεκρομαντείο έφτασε στην μεγαλύτερή του ακμή γύρω στον 4ο π.χ. αιώνα και καταστράφηκε από τους Ρωμαίους γύρω στο 300μ.Χ. με μια μεγάλη πυρκαγιά. Μεταβυζαντινά, στα ερείπια του Μαντείου, κτίσθηκε η μονή του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, προκειμένου να λυτρωθεί το μέρος από τη χρήση του παρελθόντος, το καθολικό της οποίας σώζεται μέχρις σήμερα.
Το Νεκρομαντείο έφτασε στην μεγαλύτερή του ακμή γύρω στον 4ο π.χ. αιώνα και καταστράφηκε από τους Ρωμαίους γύρω στο 300μ.Χ. με μια μεγάλη πυρκαγιά. Μεταβυζαντινά, στα ερείπια του Μαντείου, κτίσθηκε η μονή του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, προκειμένου να λυτρωθεί το μέρος από τη χρήση του παρελθόντος, το καθολικό της οποίας σώζεται μέχρις σήμερα.
